พื้นฐานความรู้ก่อนนวดและหลักการนวดโดยทั่วไป
พื้นฐานก่อนนวดที่เราควรรู้ประการแรก คือ ส่วนต่างๆ ของร่างกายที่เรียกว่า กายวิภาคศาสตร์ หมายถึง ต้องรู้ว่ารูปร่างหน้าตาของอวัยวะเป็นอย่างไร ส่วนไหนคืออะไร เราจะรู้แบบปัจจุบันหรือแบบไทยเดิมก็ได้ ถ้าไม่รู้ก็คงต้องจำจากคำบอกเล่าต่อๆ กันมาซึ่งอาจผิดพลาดหรือเพี้ยนได้
ประการที่สอง ต้องรู้เรื่องสรีรวิทยา คือ หน้าที่ของอวัยวะต่างๆ ว่าทำงานได้แค่ไหนอย่างไร
หลักการนวดโดยทั่วไปที่หมอนวดควรรู้
- ตำแหน่งนวด (จุดนวด)
เป็นตรงไหนควรจะนวดจุดไหน เรื่องนี้ขึ้นกับการวิเคราะห์โรคให้ถูก วิเคราะห์ไม่ถูกก็จะนวดไม่ถุกจุด
- ท่านวด
หมายถึงท่าของทั้งหมอและคนไข้ ต้องคิดดูว่าคนไข้ควรจะนั่ง นอนหงาย หรือนอนตะแคงนวดถึงจะดี สำหรับการนอนคว่ำนวดคงจะไม่เหมาะ อย่างเช่น คนอ้วนจะติดที่พุง หรือผู้หญิงจะติดที่หน้าอก ท่านวดนี้จะรวมไปถึงองศาที่ตัวหมอทำกับคนไข้ ที่สำคัญต้องอยู่ในท่าที่สบายทั้งหมอและคนไข้
- แรงที่ใช้นวด
เราควรเริ่มต้นจากน้อยไปก่อน และค่อยๆ เพิ่มขึ้น การออกแรงนวดนี้เป็นความรู้สึกละเอียดอ่อน จะบอกว่าเป็นโรคนี้ต้องใช้แรงเท่านี้ไม่ได้ เพราะคนไข้คนเดียวแต่ในระยะเวลาที่ต่างกันก็อาจต้องใช้แรงที่ต่างกันไปด้วย
- เวลาที่ใช้นวด (แต่ละจุด)
เราต้องทราบว่าจะนวดอยู่นาน หรือนวดเพียงระยะสั้น และเวลาปล่อยจะต้องค่อยๆ ปล่อย ใช้เวลาเท่าไร ไม่ใช่กดปุ๊บปล่อยปั๊บเพราะคนไข้จะระบม
- นวดที่ไหน (ก่อน-หลัง)
จะกดนวดบริเวณใดก่อนเช่น ตรงคอไหล่เรียงไปตามตำแหน่ง 1 2 3 4 หรือจะเป็น 4 3 2 1 ต้องรู้เช่นกันว่านวดอย่างไรให้ได้ผลดีที่สุด
- การนวดซ้ำในแต่ละครั้ง
เมื่อนวด 1 2 3 4 ไป 1 รอบแล้ว ต้องนวดอีกกี่รอบ อาจเป็น 2 รอบ หรือ 3 รอบ ต้องรู้หรือพิจารณาให้เหมาะสม มิฉะนั้นคนไข้อาจจะระบม
- นวดกี่ครั้งจึงหาย
หมอที่ชำนาญจะบอกอาการได้ว่าอาการอย่างนี้นวดกี่ครั้งหาย คนไข้ไม่ว่าจะรักษาแผนไหนก็ตามอยากรู้ว่าตนเป็นอะไร นานแค่ไหนกว่าจะหาย สิ่งนี้สำคัญมากที่หมอต้องทราบและบอกคนไข้ได้
- ระยะถี่ห่างในการนวด
กี่วันคนไข้ถึงต้องไปหาหมอครั้งหนึ่ง เป็นสิ่งที่คนไข้อยากทราบเช่นกัน ไม่ใช่นวดทุกๆ วัน คนไข้อาจระบม บางครั้งต้องหยุดให้เวลาร่างกายรักษาตนเองบ้างเพราะธรรมชาติเป็นอย่างนั้น จึงอาจนวดครั้งหนึ่งแล้วเว้นไปสัก 2-3 วัน เป็นต้น
สิ่งสำคัญสำหรับผู้ที่จะเป็น หมอนวดแผนโบราณได้นั้นจะต้องมีคุณธรรมและจริยธรรมประจำตัว และมีศีลธรรม มีจรรยาบรรณในวิชาชีพ จึงจะทำให้ผู้รับบริการเกิดความประทับใจและมีเจตคติที่ดีต่อหมอนวดแผนโบราณ หากต้องการศึกษาเรียนรู้เพิ่มเติมด้านการนวดไทย ในปัจจุบันมีการเรียนการสอน หลักสูตรเรียนนวดต่างๆสามารถสมัครเรียนได้โดยตรงโดยไม่มีการสอบคัดเลือก อัตราค่าเรียนขึ้นอยู่กับสถานศึกษาที่จะกำหนดจะมีทั้งหลักสูตรระยะสั้นและระยะยาวค่ะ
